เล่าเรื่องฟอนต์พระยาศรีสุนทรโวหาร

เนื่องในโอกาสที่ ยูเนสโก ประกาศยกย่อง ปราชญ์ภาษาไทย พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) ให้เป็นบุคคลสำคัญของโลก ในด้านการศึกษาและวัฒนธรรม ประจำปี พ.ศ.๒๕๖๕

มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์ โดยศูนย์ศิลปะ วัฒนธรรมและท้องถิ่น ร่วมกับ สำนักงานจังหวัดฉะเชิงเทรา สำนักงานศึกษาธิการจังหวัดฉะเชิงเทรา สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดฉะเชิงเทรา จัดทำตัวอักษร (ฟอนต์) รูปแบบลายมือพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) เพื่อเป็นการยกย่องเชิดชูเกียรติ ในวาระดังกล่าว

โดยใช้ชื่อฟอนต์ “Sundorn_Noi” เผยแพร่ทั่วประเทศ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย



ในฐานะคนทำฟอนต์คนหนึ่ง รู้สึกดีมาก ที่การสร้างฟอนต์ ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของกิจกรรมสำคัญดังที่กล่าวมา

อ้างอิง https://www.facebook.com/media/set/?vanity=arts.rru&set=a.4733489763418785

และเนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งในการทำฟอนต์ดังกล่าว จึงนำเรื่องเบื้องหลังมาเล่าสู่กันฟัง (แบบสั้นๆนะ)

1. อ.จินดา https://www.facebook.com/letteringscript2015/ ได้เอกสารโบราณชื่อ "บุจฉาพยากรณ์" ซึ่งเป็นผลงานของพระยาศรีสุนทรโวหารเล่มหนึ่ง เอกสารต้นฉบับเขียนโดยลายมือในยุคสมัยนั้น (ประมาณปี พ.ศ. ๒๔๓๓) มีดำริจะสร้างฟอนต์เพื่อเป็นส่วนหนึ่งในกิจกรรมเชิดชูเกียรติฯ

2. อ.ฝ้าย https://www.facebook.com/aksararoywaleelikhit/  รับสำเนาเอกสารดังกล่าว มาศึกษาเพื่อ ร่างขึ้นมาอีกครั้ง โดยเครื่องมือสมัยใหม่ (อ.ฝ้าย อยากเขียนด้วยปากกาคอแร้ง แต่ผมขอไว้ ว่าให้เขียนด้วย ipad ๕๕๕ ความต้องการผมเอง)


3. ผม ได้รับ file ร่างอักษรดังกล่าวมาแล้ว นำมาแปลงเป็นฟอนต์ และเขียนโปรแกรมกำกับ เพื่อให้แสดงผลเป็นวิธีการเขียนในสมัย รัชกาลที่ ๕



4. อ.ฝ้าย ทดสอบพิมพ์จากฟอนต์ และปรับแก้ต้นฉบับแบบอักษรให้เหมาะสม จนอยู่ในระดับน่าพอใจ.. ตัวอย่างที่ถอดแบบมาจากต้นฉบับ





5. รบกวนให้แอนนนนน f0nt.com ช่วยเผยแพร่ (อันนี้มัดมือชก นี่นา  )
https://drive.google.com/file/d/1yGEh2DJ7dwa_7hJYB6_5IcQ0JpcxZAWZ/view?usp=sharing

สวยมากๆ เลยครับ เนี้ยบเหมือนฝันเลย

เพิ่มเติมเรื่องปี พ.ศ. ที่ อ้างอิง  ผมใช้วิธีดังนี้ (อาจจะผิดได้ เพราะเกิดจากการคาดเดาล้วนๆ)
1. ในหนังสือไม่ได้ระบุวันเดือนปีไว้ แต่เขียนว่าแต่งขึ้นในคราว วันพระบรมราชสมภพ ทรงเจริญพระชนมายุ ๓๗ พรรษา
2. ดูประวัติของพระยาศรีสุทรโวหาร ท่านเกิดปี ๒๓๖๕ (เทียบปีนี้ก็ ๒๐๐ปี พอดี) ท่านเกิดสมัย ร.๒
3. ดูปีพระราชสมภพของ ร.๓ ร.๔ ร.๕
4. เทียบดูว่า กว่าท่านจะได้รับตำแหน่งเป็น พระยาศรีสุนทรโวหาร กับ ในหลวงองค์ไหนที่จะอายุ ๓๗  สรุปเอาว่าในหนังสือน่าจะหมายถึง ร.๕
5. นำปีพระราชสมภพของ ร.๕ + 37 ได้ปีของเอกสารชิ้นนี้ และลายมือนี้  (ยกเว้นว่า เอกสารนี้เป็นฉบับคัดลอกในภายหลังอีกที)

หมายเหตุ
จากการสังเกตุ 
1. ในหนังสือมีการเขียนทั้งอักษรไทย สำหรับคำทั่วไป และอักษรขอมสำหรับคำบาลี ซึ่งเป็นรูปแบบนี้ตั้งแต่สมัยอยุธยา 
(บาลีอักษรไทย เพิ่งมีในยุค ร.๕ เรียกว่า บาลีอักษรสยาม)
2. คำว่า ศรี ไม่ได้เขียนด้วย ค ใส้เป็น  ั ตามด้วย รี  เหมือนที่พบเห็นในเอกสารก่อนหน้า หรือในจารึกวัดโพธิ์ สมัย ร.๓  (แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงของตัวอักษรไปเรื่อยๆ)
3. มีการใช้ ( ) และ " " ผสมเข้ามาบ้างแล้ว

ขอเก็บๆ  ขอบคุณครับ