ขอเชิญร่วมทดสอบ Thai Font Template

ลุยเลยครับลวกเพี่ย

[-ุ + - ํ เช่น ตุํ ปุํ ฏุํ (ตัวสุดท้าย ผมไม่เคยเจอ แต่กันไว้)-ิ + - ํ เช่น กิํ กึ]

ออกตัวช่วยดูภาษาบาลีให้ครับ

๑. ภาษาบาลี อักษรไทย ใช้ตัวอักษรแค่ ๓๒ ตัว ครับ (ตามหลักไวยกรณ์จะนับ -ํ เป็นพยัญชนะด้วย) คือ
    ก   ข   ค   ฆ   ง
    จ   ฉ   ช   ฌ   ญ (ไม่มีเชิง)
    ฏ   ฐ (ไม่มีเชิง)   ฑ  ฒ   ณ
    ต   ถ   ท   ธ   น
    ป   ผ   พ   ภ   ม
    ย   ร   ล   ว   ส   ห   ฬ

๒. สระก็มี ๘ ตัว (ไม่มีสระ -ะ และไม่มีวรรยุกต์)  คือ
-า  -ิ  -ี  -ุ  -ู  เ-  โ-

๓. ตัวช่วยทำเสียง มี  -ํ  และ -ฺ  (นิคหิต และ พินทุ)

๔. เลขไทย เอาไว้ทำเชิงอรรถ

๕. เมื่อเอาอักษรทั้งหมดมาผสมกันแล้ว มีส่วนที่ต้องจัดให้เข้าที่เข้าทางดังนี้
-ุ + - ํ  เช่น  ตุํ   ปุํ  ฏุํ  (ตัวสุดท้าย ผมไม่เคยเจอ แต่กันไว้)
-ิ + - ํ  เช่น  กิํ กึ  (นิคหิตตัวนี้ ขอให้ยกขึ้นห่างจากสระอิเพียงเล็กน้อย ไม่ต้องทำเผื่อสระอีครับ เพราะ นิคหิต ถ้าไม่มาแบบเดี่ยวๆ ก็มาคู่กับสระ อุ  กับ สระ อิ สองตัวนี้เท่านั้นครับ)

คำสำหรับทดสอบ
ฐาตุํ   ญาติํ อุปฺปฏฺฐานํ ปุํลิงฺคํ  วาปิํ ปํสุํ วฏฺฏุํ

สำหรับทดสอบเป็นเนื้อความ
โส ตํ กุชฺฌิตฺวา ตโต ปฏฺฐาย อฑฺฒมาสมตฺตํ สิริคุตฺเตน สทฺธิํ อกเถตฺวา จินฺเตสิ  “เอวํ วิจริตุํ,  เอตสฺส กุลุปกานํปิ มยา พฺยสนํ กาตุํ วฏฺฏตีติ  สิริคุตฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา อาห  “สหาย สิริคุตฺตาติ.  “กิํ สมฺมาติ.


๖. อักษรลาติน นอกจากใช้ตามปกติแล้ว  ต้องเพิ่มอักษรโรมันเข้าไปดังนี้ครับ

Ṁ   ṁ แทนเสียง  นิคหิต
(ใส่นิคหิตบนตัว M-m ตัวนี้เวลาพิมพ์มีปัญหามาก ต้องจับนิคหิตไปใส่เองทุกที่)
Ā   ā  แทนเสียง  อา
Ī   ī  แทนเสียง  อี
Ñ   ñ  แทนเสียง  ญ
Ṇ   ṇ  แทนเสียง  ณ

[FontUni]

โอ้ว ขอบคุณครับ มาช่วยกันเยอะๆ เราจะได้ปวดหัวด้วยกันเยอะๆ  เดี๋ยวผมจะอัพเดตซอร์สให้ทดสอบแบบหลายเทมเพลตนะครับ เอาไทยกับบาลีก่อน ยังไม่ได้ทำตัวละติน

[FontUni]

ผมแบ่งเทมเพลตเป็น 3 คลาสนะครับ A,B,C ทำไว้ 7 เทมเพลต ลองอ่านคร่าวๆ ในหน้า test.html ไปก่อนนะ เดี๋ยวจะมาอธิบายทีหลัง (ตอนนี้ง่วงมาก) ถ้าเปิดไฟล์ test.html ด้วย FireFox น่าจะเห็นอะไรประมาณนี้ http://ubuntuone.com/7XFD9vDaTd4IQ3YqCo1DXt (ซอฟต์แวร์ระดับ A แสดงผลได้ถูกต้องทุกเทมเพลต!)

ซอร์ส : https://github.com/BoonUni/f0ntuni/archive/master.zip

[คุณแอน และคุณrootEnginear]

  มึนกะการใช้งานเลยครับ
๑.ในกรณีของการใช้งานเพื่อแสดงผลในเว็บเบราเซอร์ คงไม่มีปัญหากับผู้ใช้ ถ้าคนทำเว็บเชี่ยวเรื่องฟ้อนต์
   แต่พี่ Safari ของผม ก็งอแงกับ ๓ ตัวนี้อยู่นะครับ




๒. ซอร์สของเทมเพลตทุกตัว พอเรียกใช้ใน fontLab  มีบางจุดฟ้องว่า เอ๋อเหรอ (errors) คุณแอน และคุณrootEnginear  (จุดธูปเรียก ) ช่วยเช็คทีครับ ผมดูปัญหาไม่ออก

๓. ในกรณีที่เอาเทมเพลตไปใช้ทำฟ้อนต์สำหรับโปรแกรมพื้นๆ เช่น MS office  openOffice  Page  ผมเลือก f0ntuni-thai ไปเป็นตัวหลัก แล้วก็เอา f0ntuni-pali-ccmp ไปทำฟ้อนต์บาลี เพื่อให้ userใช้งานคู่กัน ในกรณีต้องพิมพ์คำไทย แทรกบาลี ถูกต้องไหมครับ   เช่น  ปุํลิงฺคํ เพศชาย อิตฺถีลิงฺคํ เพศหญิง นปุํสกลิงฺคํ มิใช่เพศหญิงมิใช่เพศชาย. อถ โข มหาชโน ครั้นแล้ว พวกชาวบ้าน  ทตฺวา ก็ช่วยกัน  อุปฺปฏฺฐานํ ดูแล ตํ (กปิํ) เจ้าลิงนั้น  

๔. ข้อเสนอเพิ่มเติมครับ อยากให้เพิ่มคุณสมบัติพิเศษให้สามารถเปลี่ยนเลขอารบิกเป็นเลขไทย ในการทำเชิงอรรถ หัวข้อ และเลขหน้า โดยอัตโนมัติ สำหรับโปรแกรม Adobe Indesign ด้วยครับ เพราะเป็นเรื่องจำเป็นมาก  (งอกงานให้คุณSungsit ไปไหมเนี่ย )

[FontUni]

ใจเย็นๆ ครับ เรายังในขั้นตั้งไข่ ต้องทดสอบว่าเทมเพลตตัวไหนเวิร์คกับระบบปฏิบัติการและโปรแกรมอะไร ผมเลยทำฟีเจอร์หลายๆ แบบ ไว้ดูความสามารถของโปรแกรมต่างๆ มันเลยดูงงๆ แต่ไม่ต้องตกใจ เดี๋ยวเรามาช่วยกันเลือกทีหลัง ส่วน feature request ตัวเลขไทย-อารบิค เอาไว้หลังจากเราเลือกได้แล้วว่าควรใช้เทมเพลตไหนนะครับผม  

ผมอัพเดตซอร์สใหม่เมื่อตะกี้ แก้ CSS ที่เขียนผิด ดาวน์โหลดใหม่แล้วดูหน้า test.html อีกทีนะครับ

[FontUni]

มีท่านไหนใช้ Git หรือ https://github.com บ้างไหมครับ? เวลาอัพเดตซอร์สในช่วงทดสอบจะได้ประหยัดเวลา

[Adobe ถอด Text Layout Framework ทิ้ง ใน Flash CC]

ข่าวดี Illustrator CC, InDesign CC รองรับเทมเพลต Class-A ข่าวร้าย มันดันมีปัญหากับ Class-B,C ใน Illustrator จะมีปัญหากับตัวอักษรพิเศษที่ทำเพิ่ม ส่วน InDesign จะมีปัญหากับสระอำแต่ไม่มีปัญหากับนิคหิต

ข่าวดีอีกอย่าง ถ้ามองในแง่ความยืดหยุ่นในการเรียกใช้งานฟีเจอร์ Photoshop CC ก็ถือว่าดีกว่าโปรแกรม designer tools ในลินุกซ์มาก (สาวก Adobe จะได้ไม่น้อยใจ) เพียงแต่มันมีปัญหากับ calt, mark และ mkmk ผมคิดว่าเราเอาเทมเพลตที่ใช้ calt ออกไปได้เลย เหลือแค่ ccmp ก็พอ เวลาทดสอบจะได้ไม่ต้องปวดหัวมาก เพราะโปรแกรมที่ผมทดสอบทั้งหมดไม่มีปัญหากับ ccmp (ccmp จะเหมือนบังคับว่าโปรแกรมต้องเรียกใช้อัตโนมัติ ผู้ใช้ควบคุมไม่ได้ ส่วน calt จะเหมือนให้ผู้ใช้เลือกปิดเปิดเองได้ แต่ใน Photoshop มันคงมีบั๊กกับ calt)

ข่าวร้ายอีกอย่าง Adobe ถอด Text Layout Framework ทิ้ง ใน Flash CC ดังนั้นมันจึงไม่สามารถแสดงผลฟอนต์ไทยใดๆ ในโลกนี้ได้ถูกต้องเลย! (ผมลองทั้ง Thonburi, Ayuthaya, Garuda เละเหมือนกันหมด ไม่แน่ใจว่าทำไมเขาถอดออกโดยไม่เหลือทางเลือกอื่นๆ ไว้ให้ผู้ใช้) ถ้าจะจัดคลาสให้ก็คงเป็น Class-F คือสอบตกภาษาไทยครับ ใครจะทำ Flash กับภาษาไทยก็ไม่ต้องใช้ Flash CC เลยว่างั้นมั้ง? (หรือมันมีวิธีอื่นที่ผมไม่รู้?)

ขออธิบายเพิ่มว่า A,B,C ต่างกันยังไง

- Class-A จะง่ายสำหรับคนทำฟอนต์ มีตัวพิเศษเพิ่มแค่ 6 ตัว และมีฟีเจอร์ให้ผู้ใช้ฟอนต์เลือกเปิดปิดเองได้ (เขียนไทยพร้อมบาลีได้ในฟอนต์เดียว เป็นต้น)

- Class-B จะมีตัวพิเศษเพิ่มขึ้นมาอีกเยอะ ส่วนใหญ่เป็นสระบนและวรรณยุกต์ จะวุ่นวายสำหรับคนที่ไม่ชำนาญในการทำฟอนต์ไทย แต่มีฟีเจอร์ให้ผู้ใช้เลือกเปิดปิดเองได้ (ถ้าโปรแกรมนั้นๆ รองรับนะครับ)

- Class-C จะมีตัวพิเศษเหมือน Class-B แต่ไม่มีฟีเจอร์ที่ผู้ใช้ควบคุมเองได้ คือจัดเรียงตัวอักษรไทยได้ถูกต้อง แต่ถ้าจะใช้ภาษาบาลีต้องแยกเป็นฟอนต์อีกตัว เป็นต้น

เรื่องคลาสนี่ไม่ต้องซีเรียสนะครับ ผมแค่อยากจะแยกให้ชัดเจนว่าวิธีการทำฟอนต์ไทยแบบไหนถึงจะใช้กับโปรแกรมแต่ละประเภทได้

ลิสต์โปรแกรมที่ผมทดสอบแล้วอยู่ https://github.com/BoonUni/f0ntuni/wiki/Compatibility-List ผมไม่มี Windows ใครใช้ Windows ก็จับหน้าจอที่ทดสอบมาโพสต์ที่นี่ก็ได้ครับ หรือถ้าใช้ Github ก็เข้าไปเพิ่มที่โน่นได้เลย

[Adobe ถอด Text Layout Framework ทิ้ง ใน Flash CC]

Adobe ถอด Text Layout Framework ทิ้ง ใน Flash CC ดังนั้นมันจึงไม่สามารถแสดงผลฟอนต์ไทยใดๆ ในโลกนี้ได้ถูกต้องเลย!

บอกได้คำเดียวครับว่า...

ม๊ายยยยย

เหลือโปรแกรมที่แสดงผลคำไทยถูกต้องไว้ให้ตรูสักโปรแกรมเถอะ

โอ๊ย ตาย เดี๋ยวได้แตกสายไปอีกหลายตัวแหงๆ

(ผมใช้ GIT ไม่เป็นครับ ปกติชี้นิ้วให้น้องในทีม dev ใช้ตลอด กรรมมันตามสนองละ)

[ฐ กับ ญ ไม่มีเชิง]

คงยังไม่แยกไลน์ครับ เพราะเท่าที่ลองตอนนี้ก็ปวดหัวมิใช่น้อย วิธีเลือกเทมเพลตสำหรับทำฟอนต์ก็น่าจะเป็น

Class-A สำหรับใช้งานในเว็บเพราะก้าวหน้าสุด (และคงเหมาะกับมือใหม่ด้วย)
Class-B สำหรับใช้กับโปรแกรมกราฟิคที่เลือกเปิดปิดฟีเจอร์ได้
Class-C สำหรับรองรับโปรแกรมพื้นฐานที่หลากหลาย

ประมาณนั้น ...

ถามคุณรวีตะวันหน่อย ภาษาสันสกฤตใช้ตัว ฐ กับ ญ ไม่มีเชิง แบบบาลีรึเปล่าครับ?

ฐ ญ ในสันสกฤต ไม่มีเชิงครับผม

[FontUni]

งั้นข่าวดีสำหรับผู้ทำเอกสารบาลีสันสกฤตคือ ค้นพบเพชรในตม LibreOffice 4.1+ รองรับ locl จัดเป็น Class-A ได้ ข่าวร้าย ใช้ได้เฉพาะในลินุกซ์เท่านั้น เพราะมี Harfbuzz text shaping engine (เหมือน FireFox) ส่วนใน Mac เป็น CoreText ความสามารถเลยไม่เหมือนกัน แต่วิธีตั้งค่า preferences ของ LibreOffice จะซับซ้อนหน่อย เวลาพิมพ์จึงจะเลือกเป็นไทยหรือสันสกฤตได้ เพราะในโปรแกรมไม่มีบาลีให้เลือก (ส่วนใน Mac & Windows คงต้องใช้วิธี Insert characters สำหรับ ฐ ญ ไร้เชิง)

[มีตัวละตินตัวไหนบ้างต้องเพิ่มสำหรับทั้งบาลีและสันสกฤตแบบโรมัน]

ผมกำลังวาดตัวละตินตัวอย่างเพิ่มในเทมเพลต ใช้ character set ตาม Windows-874 เพราะคล้าย ISO/IEC 8859-11 และ มอก.-620 (TIS-620) เลยอยากจะถามชาวฟอนต์หน่อย

1. ไหนๆ ก็ตั้งใจจะทำเทมเพลตให้รองรับบาลี-สันสกฤตกับตัวอักษรไทยก็น่าจะทำให้รองรับบาลี-สันสกฤตกับตัวละตินได้ครบด้วย (Romanize) มองในแง่นี้  ฟีเจอร์ locl, salt หรือ ss0x ให้เลือกแปลงเลขอารบิคเป็นเลขไทยก็สมเหตุสมผลที่จะรวมเข้าไป (ภาษาบาลี-สันสกฤตที่เขียนด้วยอักษรไทยไม่ใช้เลขอารบิคใช่ไหมครับ?)

2. มีมาตรฐานที่เราอ้างอิงได้สำหรับการแปลงภาษาบาลี-สันสกฤตเป็นตัวละตินไหมครับ? เท่าที่ผมค้นเจอจะมี ISO-15919 แต่ดูเหมือนมันจะใช้ครอบคลุมกับตระกูลอักษรเทวนาครีทั้งหมด (แปลว่าต้องเพิ่ม glyph เกินจาก Windows-874 เยอะเกินไป) คุณรวีตะวันหรือท่านอื่นที่รู้เรื่องบาลี-สันสกฤตช่วยเช็คให้หน่อยได้ไหมว่า มีตัวละตินตัวไหนบ้างต้องเพิ่มสำหรับทั้งบาลีและสันสกฤตแบบโรมัน (รวมตัว Ṁ ṁ Ā ā Ī ī Ñ ñ Ṇ ṇ ที่คุณเคยบอกไว้แล้ว) คือถ้าดูแล้วมันเยอะเกินไปสำหรับการทำฟอนต์ไทยเพื่อใช้งานทั่วไป ผมคิดว่าน่าจะแยกเป็นเทมเพลตพิเศษไปเลย (เริ่มจะแตกไลน์ให้ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะภาษาเป็นคนดูแล)

3. เรื่องของอนาคต ผมตั้งใจจะทำเทมเพลตสำหรับฟอนต์ลาวด้วย อันนี้คงต้องนิมนต์หลวงพี่ยิ้มมาช่วย (แต่ช่วงนี้ท่านยังไม่มีเวลาว่างพอ) ท่านใดอยากให้มีเทมเพลตสำหรับภาษาอื่นในภูมิภาคนี้ก็เสนอเข้ามาได้นะครับ อย่าง ไทน้อย, ไทธรรมล้านนา, พม่า, เขมร, เวียดนาม (ตัวละติน) ฯลฯ (งานหลักยังไม่เสร็จ หา feature request ซะแล้ว!) ผมเคยคุยกับหลวงพี่ยิ้ม ท่านอยากทำฟอนต์อักษรธรรมลาวเพื่อบันทึกพระไตรปิฎก แต่ผมยังไม่เข้าใจวิธีเขียนและท่านก็ยังไม่ว่าง โปรเจ็คต์เลยพักไว้ก่อน (แต่มี โครงการอักษรอีสาน ของคุณเทพให้ศึกษานะครับ เผื่อใครสนใจ)

โอ๊ย น่าสนุกครับ
สำหรับผมที่รอคอยอยู่คือรุ่นแกนหลักเพื่อมาตรฐาน แบบคลีนๆ
และเวอร์ชันที่ hack เป็นแพ็กกระชับๆ เอาไว้เอาใจโปรแกรมที่มีปัญหาแต่คนไทยร้อยทั้งร้อยใช้กันครับ